Las to gruba i bardzo ciekawa książka. Można ją czytać godzinami, trzeba tylko nauczyć się jej języka. Zapisane strony to ślady i tropy zwierząt. Spróbuję być tłumaczem.

Zacznijmy od wyjaśnienia pojęć: „ślady" i „tropy". Otóż tropy to odciski odnóży zaś ślady to wszelkie znaki pozostawiane na śniegu, ziemi, drzewach, to oznaki żerowania, znakowania terenu i wiele innych. Każde zwierzę pozostawia charakterystyczne ślady i tropy, na podstawie których można rozpoznać dany gatunek. Przyjrzyjmy się im bliżej.

Tropy to odciski odnóży zaś ślady to wszelkie znaki pozostawiane na śniegu, ziemi, drzewach, to oznaki żerowania, znakowania terenu i wiele innych.

Największe tropy pozostawia jeleń. Odciski racic mają nawet 10 cm długości i 8 cm szerokości, są w zarysie prostokątne, zakończenie racic zaokrąglone a odbicie szpil widoczne jest jedynie w galopie lub na miękkim podłożu. Po wielkości, kształcie i rozstawie tropów doświadczony obserwator może rozpoznać wiek, płeć i sposób poruszania się zwierzęcia.

Szereg śladów pozostawia żerujący jeleń. Latem żywi się głównie trawą i ziołami, ale chętnie zjada też młode pędy drzew, krzewów i krzewinek, pozostawiając charakterystyczne ślady zgryzania. Ogryzane regularnie drzewko przybiera z czasem charakterystyczny kulisty kształt. Typowym zachowaniem jelenia jest tzw. „spałowanie" czyli ogryzanie młodej kory drzew, głównie sosny, świerka, osiki czy lipy. Zwierzę uzupełnia w ten sposób zapotrzebowanie na garbniki oraz fosfor i wapń. Nieco informacji na ten temat można znaleźć TU i TU. Dużo wyczytać można z odchodów pozostawianych przez zwierzynę, ale na ten temat nie będę się rozpisywać.

Znacznie mniejsze tropy pozostawia sarna. Są podobne do jelenich ale o połowę mniejsze, w zarysie jakby delikatniejsze. Podobnie jak jeleń sarna zgryza pędy niektórych drzew i krzewów, zdobywając w ten sposób pokarm. Ciągłe zgryzanie tych samych pędów może doprowadzić do obumarcia całego drzewka bądź drzewek na większej powierzchni.

Wiele śladów pozostawiają dziki. Ich tropy podobne są do jelenich, ale możliwe do odróżnienia. Dzik praktycznie zawsze zostawia ślady raciczek czyli szpil, stąd zarys jego odcisku ma kształt trapezowaty w przeciwieństwie do prostokątnego śladu jelenia. Charakterystyczny jest też trop dzika w głębokim śniegu - przemieszczając się na swych krótkich nóżkach pozostawia głęboką rynnę.

Częstym obrazkiem spotykanym w lesie jest przewrócona ziemia. Wygląda to jak, jakby przejechała glebogryzarka czy ciężka brona. Otóż są to ślady buchtowania czyli żerowania. W poszukiwaniu korzeni, ślimaków, myszy, pędraków czy dżdżownic swym silnym ryjem przewracają darń i górną warstwę gleby.

Dziki bardzo lubią kąpać się w błocie. Po kąpieli w tzw. babrzysku wycierają nadmiar błota o pobliskie drzewa. W gwarze myśliwskiej nazywa się to „czochraniem". Ulubione drzewo może być wytarte do bielu.

.

Podobne upodobania maja jelenie, nierzadko korzystają z tych samych babrzysk i drzew co dziki. Ślady ich czochrania są łatwe do rozpoznania: niższy dzik zajmuje odziomkową cześć, powiedzmy na wysokości naszych kolan, zaś jeleń wyższą – mniej więcej na wysokość pasa dorosłego człowieka.

To tyle o najczęściej spotykanych tropach i śladach największych zwierząt zamieszkujących nasze lasy. O tych pozostawianych przez mniejsze zwierzęta opowiemy innym razem.