O przystosowaniu dzięciołów do specyficznego trybu życia pisaliśmy w cz. 1. Przedstawiliśmy też pokrótce 3 gatunki dzięciołów. Teraz zajmiemy się grupą zwaną dzięciołami pstrymi i jednym odmieńcem.

Dzięcioł duży, zwany jest też dzięciołem pstrym dużym, jest ubarwiony stosownie do nazwy. W jego upierzeniu przeplatają się kolory: biały, czarny i czerwony.

Jest najbardziej pospolitym dzięciołem w naszym kraju. Ściśle związany z lasem, nierzadko też zalatuje do sadów, parków i przydomowych karmników.

Jak wszystkie dzięcioły jest kłótliwy i nietowarzyski. Do sprzeczek dochodzi nawet pomiędzy rodzicami przynoszącymi pokarm pisklętom.

Poza owadami wydobywanymi spod kory i z drewna dzięcioł duży żywi się też jagodami i orzechami laskowymi. Zimą chętnie posila się nasionami sosny czy świerka, które wydobywa z szyszki w charakterystyczny sposób – umiejętnie wciska szyszkę między rozwidlenie gałęzi czy spękania kory, po czym silnym uderzeniem odgina łuski, językiem wydobywając nasionko. Jeśli znajdzie wyjątkowo dogodne miejsce, rozprawi się tam z wieloma szyszkami a miejsce takie zwane jest kuźnią. Niech nie zdziwi nas zatem sterta rozłupanych szyszek sosnowych czy świerkowych porozrzucanych pod dorodnym... dębem czy bukiem.

Dzięcioł średni jest bardzo podobny do poprzedniego gatunku, choć nieco mniejszy i o bardziej stonowanym ubarwieniu. Jest stosunkowo liczny, choć raczej spotkamy go w lasach liściastych i mieszanych. Jego dziób jest delikatniejszy i nie nadaje się do rozkuwania twardego drewna. Owadów szuka więc pod korą a dietę uzupełnia o bukiew, żołędzie i niekiedy orzechy laskowe. Dziuple wykuwa w martwych i spróchniałych pniach, zwykle olszach czy osikach.

Dzięcioł mały zwany też dzięciołkiem to najmniejszy z grona dzięciołów pstrych - wielkością zbliżony jest do wróbla. Jego dziób jest delikatny i mały, stąd poszukuje drzew miękkich takich jak wierzba, osika czy inna topola.

Do grona dzięciołów pstrych należą też: dzięcioł białogrzbiety i białoszyi, ale nie spotkamy ich w pomorskich lasach, gdyż występują jedynie na wschodzie i południu naszego kraju. 

Krętogłów to taki odmieniec wśród dzięciołów. Nie wykuwa samodzielnie dziupli, nie potrafi też przesiadywać na pionowych pniach drzew. Jako jedyny spośród dzięciołów wędruje na odległe zimowiska. Co zatem sprawiło, że zaliczono go do grona dzięciołów? Stało się tak za sprawą dwóch cech a mianowicie typowej dla dzięciołów budowy stóp oraz charakterystycznej budowy języka.

Wyglądem przypomina raczej ptaki wróblowate, jego ubarwienie jest szare i nakrapiane czyli maskujące. W chwilach zagrożenia puszy się, syczy i wykręca ciało w sposób niespotykany u innych ptaków. Stąd właśnie wywodzi się jego nazwa gatunkowa.

Odżywia się głównie mrówkami, co zmusza go do zimowych wędrówek do Afryki.

Innym ciekawym odmieńcem jest dzięcioł trójpalczasty. W przeciwieństwie do wszystkich innych dzięciołów posiada trzy palce. Spotkanie go w naszych rejonach jest w zasadzie niemożliwe, gdyż bytuje na wschodzie kraju i w górach.