Lista aktualności Lista aktualności

Uwaga na rośliny trujące!

Zbierając leśne owoce i zioła warto zachować ostrożność, gdyż nie wszystkie rośliny mają dobroczynny wpływ na nasz organizm – niektóre z nich są trujące.

Jedną z najbardziej trujących roślin jest wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.). Ten niezbyt wysoki krzew najłatwiej spotkać wczesną wiosną, gdyż zakwita jeszcze przed rozwojem liści, niekiedy wśród ostatnich płatów śniegu. Jego bladoróżowe kwiaty osadzone są bezpośrednio na pędach, tam też znajdują się koralowo-czerwone owoce. Cała roślina jest silnie trująca. Już zjedzenie 10 owoców przez dorosłego człowieka a 1-2 przez dziecko może zakończyć się tragicznie. Odpowiedzialne za to są glikozydy: dafnina i mezereina (stąd łacińska nazwa wawrzynka). Działa szkodliwie również na skórę i błony śluzowe a bezpośredni kontakt może spowodować obrzęk lub pęcherze. Co ciekawe owoce wawrzynka zjadane są przez niektóre ptaki bez negatywnego wpływu na ich zdrowie.

Wawrzynek wilczełyko zakwita przed rozwojem liści (Fot. J. Kuczyńska)

Inną dość często spotykaną rośliną trującą jest bluszcz pospolity (Hedera helix L.). To charakterystyczne pnącze znane jest chyba każdemu, kto nieco interesuje się przyrodą. Za jego toksyczne właściwości odpowiedzialne są saponiny, które działają drażniąco na skórę i spojówki oczu. Po spożyciu może wystąpić pieczenie w ustach i gardle, a przy większych ilościach zatrzymanie oddechu. Poza człowiekiem bluszcz jest toksyczny także dla bydła, kur, psów, saren i owiec. Inną, już bardziej optymistyczną ciekawostką jest fakt, że liście bluszczu ustawiają się w ten sposób, by nie zasłaniać się nawzajem.  Jest to roślina zimozielona. Zakwita późno, bo dopiero we wrześniu, a zapach kwiatów przyciąga liczne owady.

Kwitnący bluszcz pospolity (Fot. J. Kuczyńska)

Zajrzyjmy jeszcze do naszych drzew. Okazuje się, że i tu znajdziemy gatunek trujący, a jest nim cis pospolity (Taxus baccata L.). We wszystkich częściach rośliny, oprócz osnówki, znajdują się duże ilości trujących związków, przede wszystkim taksyna. Objawy zatrucia to spadek ciśnienia krwi, zaburzenia rytmu serca i migotanie komór. Jak wspomnieliśmy, jedyną częścią cisa pozbawioną związków toksycznych, jest czerwona osnówka nasionka. Co ciekawe, ptaki zjadają nasionka w całości, ale ich przemiana materii jest tak szybka, że zdążą wydalić nasionko, zanim rozłożą je soki trawienne. Cis to drzewo o wielu ciekawych cechach. Jest to  roślina dwupienna co oznacza, że występują osobniki męskie i żeńskie. Jest gatunkiem najwcześniej objętym ochroną w Polsce, bowiem chroniony jest od 1423 roku. Jest gatunkiem bardzo, bardzo wolno rosnącym, stąd jego drewno jest twarde, trwałe i wąskosłoiste.

Lista leśnych roślin trujących jest dłuższa. Wymienić można chociażby konwalię majową, naparstnicę purpurową, psiankę słodkogórz, glistnik jaskółcze ziele czy kruszynę pospolitą. Okazuje się jednak, że ten sam związek chemiczny w zależności od dawki może wywoływać zatrucie lub podawany w mniejszej ilości przynieść pożądane skutki terapeutyczne.